Ở phần trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu sơ qua về Khai cuộc trong cờ tướng, hôm nay chúng ta tiếp tục đi vào mặt chi tiết của giai đoạn khởi đầu của ván đấu nhưng lại hết sức quan trọng này.
Có 2 điều cần được làm sáng tỏ ở đây:
Khai cuộc 先手, như đã đề cập ở trên chính là lợi thế mà bên đỏ mặc định có. 后手, ám chỉ hoàn cảnh cơ bản của bên đen. Bởi vậy trong thuật ngữ Cờ tướng, mục tiêu chính của Đỏ chính là làm tăng lợi thế khai cuộc 扩大先手.
1. Không giống với cờ vua, cờ tướng không có nước nhập thành. Bởi vậy, trừ khi bị đe dọa từ rất sớm (điều này rất hiếm khi xảy ra), quân Tướng 帅/将 không phải di chuyển nhiều. Nên để ông ta ngồi 1 chỗ mà điều binh khiển tướng.
2. Quân Sĩ hay 士/仕 thường bắt đầu di chuyển nhẹ sau đó trong khai cuộc. Cốt lõi là phải lựa chọn quân nào nên vào chính giữa. Rất nhiều kỳ thủ đã bị thua thảm hại chỉ vì một quân Sĩ bị đặt sai vị trí.
3. Quân Tượng 相/象 có cùng một vai trò như Sĩ, mặc dù khi Tượng đầu (sử dụng Tượng đi vào chính giữa làm nước đầu tiên), thường dùng để liên kết với Pháo nhằm phòng thủ. Ngoài ra nước đi Tượng đầu còn được biết đến là Phi Tượng Cục khai cuộc hay là 飞相局
4. Quân Mã 马/馬/傌, có vai trò phòng thủ hơn là tấn công trong khai cuộc. Bởi vì theo luật cờ tướng, Mã có thể bị chặn bởi quân khác, khó có thể mang chúng sang lãnh thổ đối phương từ sớm. Ngoài ra chúng còn cung cấp một sự bảo vệ hoàn hảo đối với tốt giữa bởi vị trí của mình. Ngược lại, việc di chuyện tốt từ sớm là cần thiết để có ô dành cho Mã di chuyển. Nước này dược gọi là Bình phòng Mã hay 起马局.
5.Quân Xe 车/車 mặc định có nhiệm vụ phải bảo vệ Mã khi khai cục. Bởi vậy nước nhanh nhất để di chuyển xe thường sẽ là nước thứ hai. Ở Trung Quốc người ta hay nói rằng nếu Xe không được dụng ở nước thứ ba, bạn sẽ thua cờ. Điều này hiện này nay không còn đúng bởi sự đa dạng chiến thuật nhưng nó nhấn mạnh tầm quan trọng của Xe trong Khai cuộc. Sử dụng Xe để tấn công (một trong những quân có thể sang bên kia lãnh thổ của đối phương sớm nhất), phòng thủ (phòng tuyến sông), để đe dọa và bảo vệ. Cơ bản, khi bắt đầu ván cờ, có 2 cách để triển khai quân Xe, R1=2 hoặc R1+1.
6. Pháo 炮/包/砲 thường là quân đầu tiên di chuyển trong khai cuộc. Pháo Đầu 中炮ie 炮2=5, là nước được sử dụng nhiều nhất. Theo thống kê hơn một nửa trận đấu khai cuộc với nước cờ này và thực thế là nó đã diễn ra cách đây vài thế kỷ. Một nước khai cuộc khác ít phổ biên hơn bao gồm Sĩ Giác Pháo 仕角炮(C2=4) và Quá Cung Pháo 过宮炮 (C2=6). Pháo đóng vai trò tương tự như Xe trong Khai cục. Không, có khi hơn thế, nhiều người cho rằng Pháo là đặc trưng của Khai Cục.
Oài, cuối cùng chúng ta cũng đụng tới Tốt. Như đã đề cập ở trên trong phần nhiệm vụ của Mã, Tốt chặn nước đi của Mã từ đầu trận, vì vậy phải sớm dị chuyển Tốt nếu bạn muốn triển khai Mã. Và mặc, Khi 2 quân tốt đối đầu nhau khi tiến sông, bất kỳ quân tốt nào đi trước sẽ nắm quyền kiểm soát. Tuy nhiên, Tốt thường được đổi để có chỗ cho những binh chủng khác. Và khác với cờ vua, cờ tướng không hề có luật phong Tốt.
Xem thêm: Sử dụng quân Pháo trong Cờ Tướng hợp lý
