Nguyễn Hoàng Lâm sinh trưởng tại huyện Từ Liêm, Hà Nội và được thân phụ hướng dẫn những nước cờ vua đầu tiên lúc 6 tuổi. Năm lên 10, cậu được gia đình cho theo học cờ tại Trường Năng khiếu TDTT 10 tháng 10 (Hà Nội)… Ba năm sau, Hoàng Lâm cùng gia đình chuyển vào TPHCM, Khi theo học tại Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, Hoàng Lâm từng dự Hội khỏe Phù Đổng TPHCM năm 1998 và đoạt HCV khối học sinh THPT.
Trò chuyện về niềm đam mê thời niên thiếu, Hoàng Lâm thổ lộ: “Quê tôi ở xã Xuân Đỉnh, huyện Từ Liêm, ngoại thành Hà Nội, đây là vùng đất chuyên sản xuất hồng chiêm. Ở quê, cờ tướng rất phổ biến. Và tôi biết chơi cờ nhờ những buổi la cà nơi quán cà phê để xem các ông, các bác tranh cao thấp. Đặc biệt, như anh biết đấy, vào những ngày lễ hội, một số vùng quê phía Bắc còn tổ chức thi đấu cờ người. Không khí hội hè vui tươi trước sân đình càng khiến tôi đam mê cờ tướng. Lúc học lớp 6, dù đang dự giải vô địch cờ vua Hà Nội, nhưng nghe hội làng tổ chức thi đấu cờ người, tôi đã xin nghỉ tranh tài cờ vua để chơi cờ người. Đài thì cao, tôi còn bé, tầm nhìn chưa bao quát nên đã đi nhầm nước cờ có mã cản và bị xử thua, mất cơ hội vào bán kết. Tuy nhiên, thấy tôi còn bé nên Ban tổ chức đã trao giải khuyến khích – giải thưởng tuy nhỏ nhưng tôi nhớ mãi đến bây giờ (cười)…”.
Cuối những năm 1990, Hoàng Lâm tham gia các giải đấu cờ tướng ở TPHCM. Trải qua nhiều lần tuyển chọn, anh mới được chen chân được vào đội tuyển dự giải vô địch cờ tướng A2 toàn quốc năm 2003. Tháng 3-2004, Hoàng Lâm giành HCĐ giải A1 quốc gia và sau đó những chiếc HCĐ (2006, 2008), HCB (2010, 2011). Anh cũng từng giành HCB giải vô địch đồng đội châu Á ở Bắc Kinh năm 2004 và là kỳ thủ đầu tiên của Việt Nam đạt chuẩn Quốc tế đại sự (tương đương Đại kiện tướng quốc tế bên cờ vua) trước 1 vòng đấu. Bên cạnh đó, anh còn giành ngôi á quân tại Đại hội thể thao trí tuệ thế giới 2009.
o0o
Dù phải tập trung để trả nợ một số môn tại Trường Đại học TDTT TPHCM, nhưng Hoàng Lâm vẫn giữ được phong độ ổn định. Trong khi những cao thủ của TPHCM đang bước qua thời kỳ đỉnh cao thì Hoàng Lâm và Cao Phương Thanh đã vươn lên mạnh mẽ để mang về cho đội nhà 2 chiếc HCV cá nhân tại giải vô địch cờ tướng hạng Nhất quốc gia 2012 vừa kết thúc cách đây vài hôm tại Hà Nội.
Tuy chỉ xếp hạng 4 sau giai đoạn 1, nhưng Hoàng Lâm đã thi đấu rất tốt ở giai đoạn 2. Anh vượt qua Tôn Thất Nhật Tân (Đà Nẵng, hạng 1 giai đoạn 1) ở bán kết và sau đó đánh bại đồng đội Đào Quốc Hưng trong trận chung kết. Với thành tích trên, Nguyễn Hoàng Lâm đã cùng các kỳ thủ đoạt huy chương ở giải lần này là sự khẳng định vị trí của lớp kế thừa trong làng cờ tướng quốc gia nói chung và TPHCM nói riêng.