Tại Việt Nam và một số nước Châu Á, Cờ Tướng là một môn thể thao phổ biến mang tính cộng đồng, giản dị, bình dân. Ai cũng có thể chơi Cờ Tướng mà không cần phương tiện phục vụ cầu kỳ hay tốn kém. Với mục tiêu Xã hội hóa thể thao của nhà nước Việt Nam, nó lại càng có cơ hội phát triển. Nhưng trong các hệ thống phân loại các môn thể thao. Cờ Tướng chỉ được xếp vào nhóm 3: Môn thể thao dân tộc. Vì thế, sự quan tâm và đầu tư chính thống của Xã hội cũng như ngành Thể thao Việt Nam còn nhiều hạn chế.
Hiện trạng
Đầu tiên phải kể đến là hệ thống tổ chức thi đấu các giải quốc gia của Cờ Tướng Việt Nam hiện nay là rất cẩu thả và không thực sự hợp lý để phát triển sâu và rộng thể thao thành tích cao, dù ưu điểm là có tác dụng phát triển phong trào. Các giải đấu Cờ Tướng do Liên đoàn Cờ Việt Nam tổ chức không đồng nhất từ các quy định, điều lệ giải ngay từ ban đầu. Tạo nhiều khe hở cho các vấn nạn tiêu cực tồn tại mà chưa có cách quản lý hoặc kế hoạch chống tiêu cực hiệu quả. Rập khuôn theo lối mòn, hoàn toàn không có khả năng sáng tạo, hay thể hiện được tầm nhìn của nhà quản lý thể thao. Hầu như những giải pháp mà Liên đoàn Cờ Việt Nam cùng những nhà tổ chức đưa ra chỉ mang tính đối phó nhất thời và gần như không hiệu quả. Ở bất cứ giải đấu nào, tệ nạn mua bán, xin cho, nhường điểm… cũng xảy ra một cách công khai, làm mất lòng tin nơi người hâm mộ, điều này ảnh hương lớn đến chính bộ môn Cờ Tướng, vì nếu như các doanh nghiệp hay các Mạnh Thường Quân có ý định đầu tư phát triển nhìn nhận vấn đề này, họ tự khắc sẽ rút lui. Điều này còn kéo dài chỉ làm cho Cờ Tướng “đã nghèo lại còn nghèo hơn”. Ngoại trừ một số ít nhân vật được hưởng lợi ích cá nhân.
Thứ hai, căn bệnh thành tích của thể thao Việt Nam giống như một chứng bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm. Một địa phương nào đó, muốn được các ban ngành thể thao rót tiền đầu tư và duy trì môn thể thao nào thì những VĐV của địa phương đó phải có thành tích để báo cáo. Chính điều này đã nảy sinh nhu cầu tiêu cực, mua bán, xin cho… mà đã có cầu ắt phải có cung. Đôi lúc, một ván Cờ chỉ đang giá 5 hay 3 triệu đồng hoặc thấp hơn. Những VĐV một phần vì cần tiền, một phần vì không có động lực thi đấu sẽ chấp nhận bán độ và xem đó là điều hiển nhiên. Vì thắng thì không được gì, thua thì có lại quả. Lâu dần lại hình thành thêm những “liên minh ma quỷ”. Từ đó có những ván đấu chưa đánh đã thắng, chưa ngồi vào bàn đã thua. Và nhiều toan tính hội nghị bàn tròn khác.
Những “Liên minh ma quỷ” hình thành từ căn bệnh thành tích và sự thiếu chuyên nghiệp trong tổ chức thi đấu của BTC: điều lệ sơ sài, dễ đoán, công tác quản lý, điều hành yếu kém, không có tinh thần trách nhiệm của chính những nhà quản lý thể thao, tạo thuận lợi cho nhiều toan tính không lành mạnh. Khi bán độ vài lần, giữa 2 VĐV hay 2 đơn vị lại trở nên thân tình. Và từ đó hình thành nhiều “liên minh” nhiều nhóm bắt tay nhau: tình trạng vay, trả trong các giải cứ thế kéo dài. Hầu như các ván đấu trên lý thuyết là “quan trọng” lại dễ đoán vô cùng: “Anh thắng tôi giải này, tôi thắng anh giải tới… hoặc “Lính tôi nhường anh một ván, xem như là anh nợ, giải sau tôi lấy…”. Đây là những điều hiện hữu, ai cũng biết, nhưng tiếc thay là nhà tổ chức không (hay không muốn) biết .
Ngoài ra, các yếu tố cơ bản trên hình thành từ rất lâu trong hệ thống thi đấu của Cờ Tướng Việt Nam, với nhiều tư tưởng phát sinh kiểu “tôi không cần đánh cũng thắng vì đã có người lo chuyện thắng thua”. Chính vì thế, một số kỳ thủ giỏi của Việt Nam hầu như không có bất cứ sự tiến bộ nào, không thể phát huy hết khả năng vì sự chủ quan đã hình thành và tâm lý “mua bán” ăn sâu vào máu. Ván nào gặp đối thủ “xương” quá sẽ mua, và lại thắng. Cờ Tướng là một môn thể thao cảm tính, không tập luyện, không trào đồi, không có sức chiến đấu, khôn có mục tiêu phát triển… thì chắc chắn là: hoặc dẫm chân tại chổ, hoặc thụt lùi… và lâu dần sẽ mai một tài năng.
Liệu còn hy vọng nào cho cờ tướng?
Tất nhiên chúng ta vẫn luôn có những giải pháp để xử lý những vấn đề như thế này. Điều quan trọng là cần có một sự chung tay góp sức giữa cộng đồng những người chơi cờ tướng Việt Nam cũng như lãnh đạo làng cờ Việt. Để chấn hưng lại một lần nữa vị thế của Việt Nam trên thế giới!