Một Tốt cao thường hòa với một Sĩ, chỉ thắng trong một vài trường hợp rất đặc biệt. Dường như chẳng có chút hi vọng gì khi quân Tốt đó lại lụt và đối phương có đến hai Sĩ
Ông H. G. Muller – người phát triển chương trình giao diện cờ WinBoard (còn gọi là XBoard) đang trong quá trình xây dựng danh sách các thế cờ hòa hiển nhiên trong cờ Tướng, tức là các thế cờ không có cách nào thắng dù cho có một bên cố tình đi “tự sát”. Ví dụ các thế cờ mà không bên nào còn quân tấn công (Xe, Pháo, Mã, Pháo); hoặc thế cờ cả hai bên không còn Sĩ và một bên còn Pháo.
Khi xét tất cả các khả năng, ông Muller phát hiện một số trường hợp thú vị, khi một số thế cờ tưởng chừng là hòa hiển nhiên thì lại có một vài ngoại lệ khiến chúng không còn hiển nhiên nữa. Đó là trường hợp Tốt lụt và Pháo không Sĩ.
Chúng ta đã biết một Tốt thường hòa nếu đối phương còn một quân bất kỳ (ví dụ như Tượng hoặc Sĩ). Ngoại lệ Tốt đó chỉ có thể thắng nếu:
1) Đ‚n ngay quân còn lại duy nhất của đối phương tại nước tiếp theo và sau khi ăn sau Tốt đo vẫn chưa lụt
2) Tốt cao thắng được một Sĩ trong các trường hợp đặc biệt tương tự như thế cờ minh họa dưới đây:
1. B5.1 S5/4 2. B5-4 Tg5-6 3. Tg5-4 S4.5 4. B4.1 Tg6-5
5. Tg4-5 S5.6 6. Tg5-6 S6/5 7. T5/3 S5/4 8. Tg6.1 S4.5 9. Tg6-5
Tốt lụt dù là một hoặc nhiều quân đều không thể tấn công được Tướng trần trụi của đối phương. Quân Tướng này (bên yếu) nếu bị chiếu là có thể vềt lên tầng trên là đã ung dung tránh được mời đòn tấn công. Vì vậy Tốt lụt không thể thắng đối phương còn trơ trời Tướng.
Nhưng nếu ta thêm cho con Tướng đó một hoặc hai con Sĩ thì sao? Tưởng chừng như quá thừa để bên yếu giữ hòa. Trong các trường hợp thông thường, các quân Sĩ có thể hổ trợ Tướng ngăn cấm Tốt vào gần cung. Tuy vậy trong vài trường hợp đặc dưới đây, chúng lại là tác nhân cản trở Tướng trồi lên tầng trên khi bị Tốt lụt khống chế kết hợp với Tướng đối phương dùng phép lộ mặt ngăn trở, bên Tốt thắng do bên kia hết nước đi.
Một Tốt lụt thắng Tướng hai Sĩ
Hai Tốt lụt thắng Tướng Sĩ
Một trường hợp thú vị khác là hai bên đều có 1 Pháo, một bên có thêm đôi Tượng, không bên nào còn Sĩ. Ván cờ dường như hòa khi các quân Pháo không kiếm đâu ra ngòi để chiếu hết mời ngóc ngách của cung Tướng – chỉ cần Tướng đối phương ẩn vào những chổ này là an toàn. Tuy nhiên trong thế cờ dưới đây Đờ đã chiếu hết được bên Pháo 2 Tượng khi tất cả các quân đối phương cản trở lẫn nhau:
Còn trường hợp này lại là kết hợp giữa Pháo, Tốt lụt và Tượng để thắng:
